Zastanawiałeś się kiedyś, jak powstają rusztowania spotykane na co dzień np. na placach budowy lub rozstawione przy remontowanych budynkach? Może zastanawiałeś się czy są one bezpieczne zarówno dla pracowników, jak i osób, takich jak ty, przechodzących obok? A może właśnie jesteś zainteresowany pracą na stanowisku montera rusztowań? Jeśli interesuje Cię ta tematyka, to dobrze trafiłeś.
Czym są rusztowania i gdzie możemy je wykorzystać?
Zacznijmy od wyjaśnienia, czym są rusztowania. Rusztowania to nic innego, jak metalowe lub drewniane konstrukcje budowlane, mające na celu zapewnienie bezpiecznego i łatwego dostępu do obiektów znajdujących się na różnych wysokościach. Składają się z wielu pojedynczych elementów, które tworzą stabilną całość. Rusztowania należy ustawiać na ustabilizowanym podłożu, ze spadkiem, który umożliwia odpływ wód opadowych. Rozstawia się je tymczasowo, tylko na czas trwania prac budowlanych. Rusztowania są wykorzystywane podczas malowania, naprawy lub wprowadzania różnych zmian na obszarze fasady budynków, a także do budowy scen czy estrad na wolnym powietrzu. Umożliwiają pracę zarówno na zewnątrz, jak i w wewnątrz budynków.
Rusztowania powinny:
- Posiadać w pomost o wielkości umożliwiającej swobodną pracę osobie na wysokości oraz miejsce na przechowywanie narzędzi i materiałów niezbędnych do pracy;
- Posiadać stabilną konstrukcję dostosowaną do przenoszenia obciążeń;
- Umożliwiać bezpieczny dostęp do stanowisk pracy;
- Stwarzać możliwość wykonania prac w pozycji nienadwyrężającej pracownika;
- Posiadać balustradę oraz piony komunikacyjne;
- Zabezpieczać przedmioty i obiekty przed spadaniem z rusztowania;
- Stwarzać bezpieczną przestrzeń dla osób mijających teren budowy;
Rodzaje i funkcje rusztowań
Rusztowania możemy podzielić ze względu na ich konstrukcję, sposób użytkowania oraz materiał wykonania.
W kwestii konstrukcji wyróżniamy rusztowania:
Modułowe
Części w tego typu konstrukcjach połączone są w niezmiennych punktach, rozmieszczonych od siebie w równych odstępach, wynoszących zazwyczaj pięćdziesiąt centymetrów. Swoje zastosowanie znajdują podczas budowy, remontów oraz konserwacji obiektów z dużą ilością instalacji. Wykorzystuje się je jako rusztowania wolnostojące.
Stojakowe
Rusztowania te, dzięki swojej budowie, umożliwiają utrzymanie dużych ciężarów. Całość konstrukcji usztywniona jest podłużnicami, leżnikami ukośnymi i poziomymi oraz tężnikami ukośnymi, a poszczególne elementy oparte są na podporach. Używane są w wewnątrz oraz na zewnątrz budynków.
Specjalne
Swoje zastosowanie znajdują w trudno dostępnych miejscach, gdzie trudniej wykorzystać inne rodzaje rusztowań. Konstrukcja rusztowań specjalnych pozwala na to, aby można je było dostosować do budynku o niestandardowych kształtach.
Kolumnowe (warszawskie)
Złożone są z pionowych rur, do których podpina się drobniejsze elementy. Rusztowania tego typu wykorzystywane do prac wykonywanych na niewielkich wysokościach, np. przy ociepleniach czy remoncie elewacji budynków mieszkalnych lub domów jednorodzinnych. Rusztowania kolumnowe, tj. warszawskie charakteryzują się łatwością w zakresie przemieszczania segmentów rusztowania.
Kozłowe
Złożone są z dwóch podpór przestrzennych oraz pomostu, wykonanego z grubych desek. Stosowane są w wewnątrz budynków, przy pracach remontowych, budowlanych lub elektrycznych. Ich wysokość nie przekracza 2,5 metra.
Ramowe
Zbudowane są z odpowiednich pomostów i stężeń, odpowiedzialnych za utrzymanie rusztowania. Posiadają elementy ukośne oraz poziome. Podest złożony jest z płaskich ram, umożliwiających bezpieczne przemieszczanie się pracowników. Charakteryzują się szybkością i łatwością zarówno montażu jak i demontażu.
Wspornikowe
W konstrukcji tej wyróżniamy podstawowe elementy. Pomosty połączone są z budynkiem, a każdy element jest usztywniony i podparty. Dzięki swojej stabilności, rusztowania wspornikowe wykorzystywane są do prac przy wysokich budynkach.
W kwestii sposobu użytkowania wyróżniamy rusztowania:
Ruchome (jezdne)
Rusztowania tego typu wyposażone są w sztywne elementy posiadające kółka, dzięki temu pozwalają na przemieszczanie konstrukcji w inne miejsca pracy bez konieczności demontażu. Zastosowanie znajdują wewnątrz budynków, głównie w halach. Przy wykorzystaniu tych rusztowań niezbędna jest równa powierzchnia.
Nieruchome
To wszystkie rusztowania wymagające demontażu w momencie zmiany miejsca pracy, co wpływa na jej znaczne wydłużenie. Są odpowiednie do prac przy wysokich budynkach.
W kwestii materiału, z jakiego zostały wykonane wyróżniamy rusztowania:
- Drewniane
- Stalowe
- Aluminiowe
- Zbudowane z innych materiałów
Kim jest montażysta rusztowań i co należy do jego obowiązków?
Montażystą rusztowań nazywany jest pracownik budowlany, odpowiedzialny za montaż i ustawienie rusztowania, które umożliwi pracę na wysokościach. Jego zadaniem jest przygotowanie terenu, tak aby można było wykonywać na nim określone czynności. Bazę dla montażysty stanowią rysunki i pisemne instrukcje, bez których zagospodarowanie terenu byłby trudne. Na ich postawie monter wybiera odpowiednie elementy rusztowania oraz łączy wszystkie części ze sobą za pomocą klamer lub złączek, budując stabilną konstrukcję. Jego zadaniem jest sprawdzenie rusztowania pod katem bezpieczeństwa. Za demontaż rusztowań po zakończeniu prac budowlanych również odpowiada monter. Do wykonywania tego zawodu niezbędne są umiejętności nabyte w szkole zawodowej lub na przeznaczonych do tego kursach zawodowych.
Uprawnienia pozwalające na pracę montażysty rusztowań
Zwróćmy najpierw uwagę na umiejętności, jakimi powinien się charakteryzować kandydat na montera rusztowań. Przede wszystkim nie może mieć on lęku wysokości – taka cecha od razu go dyskwalifikuje, ponieważ monter nie będzie w stanie wykonywać większości prac. Przed przystąpieniem do szkolenia należy wykonać badania, które określają, czy dana osoba jest zdolna do pracy na wysokościach powyżej trzech metrów. Od montera wymaga się również dobrej sprawności fizycznej.
Uprawnienia monterów rusztowań wydawane są przez Instytut Mechanizacji Budownictwa i Górnictwa Skalnego w Warszawie. Podczas trwania szkolenia instruktorzy dbają o przygotowanie kursanta do egzaminu. Szkolenie i egzamin składają się zarówno z części teoretycznej, jak i praktycznej. Po zaliczeniu egzaminu uczestnik otrzymuje Książkę Operatora Maszyn Roboczych – Książeczkę Montera Rusztowań. Uprawnienia przyznawane są bezterminowo i obowiązują na terenie całego kraju oraz poza jego granicami – na obszarze UE. Praca bez posiadania uprawnień jest niezgodna z prawem.
Ryzyko, a korzyści pracy montera rusztowań
Monter rusztowań narażony jest na duże ryzyko podczas wykonywanej pracy, między innymi:
- Upadki z dużej wysokości
- Porażenie prądem (w przypadku źle zabezpieczonych przewodów elektrycznych)
- Urazy spowodowane przenoszeniem ciężkich, metalowych lub drewnianych elementów
- Urazy będące wynikiem nieszczęśliwych wypadków (związane z zawaleniem się konstrukcji)
- Dostęp do szkodliwych czynników chemicznych przy kontakcie z farbami czy rozpuszczalnikami
- Narażanie na stres lub lęk przed upadkiem, przyczyniające się do braku komfortu pracy
Oczywiste jest to, że wyszkolony i doświadczony montażysta stara się nie dopuścić do sytuacji awaryjnej oraz przestrzegać norm montażowych i zasad BHP. Wykonując ten zawód, należy zadawać sobie sprawę z ryzyka jakie ze sobą niesie i ze szczególną uwagą podchodzić do kwestii bezpieczeństwa.
Monterzy rusztowań są pilnie poszukiwani na rynku pracy. Zapotrzebowanie na pracowników w tej branży wciąż rośnie. Monterzy rusztowań z uprawnieniami mają możliwość podjęcia pracy w Polsce oraz zagranicą.
